Dzień Innowacji podczas COP24 w Katowicach

2018-12-05

5 grudnia to na COP24 Dzień Innowacji, którego organizatorem było Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, a INNOWO współorganizatorem i partnerem merytorycznym. Podczas całego dnia dyskutowano kwestiach gospodarki obiegu zamkniętego, widzianej z perspektywy przemysłu, administracji państwowej i organizacji pozarządowych.

Spotkanie otworzyła minister Przedsiębiorczości i Technologii Jadwiga Emilewicz, która stwierdziła, że bez wątpienia GOZ to jedno z największych gospodarczych wyzwań Polski, Europy i całego odpowiedzialnego świata. Minister podkreśliła, że korzyści z transformacji gospodarki linearnej w kierunku cyrkularnej dotyczą szeregu aspektów, między innymi poprawy stanu środowiska. „Jak zatem sprawić by do GOZ przekonać biznes i konsumentów?” – pytała Minister.
 
Jadwiga Emilewicz wspomniała o planach rządowych kierujących Polskę w stronę zmian cyrkularnych. Podkreśliła jednak, że "efekty tych interwencji, które podejmiemy dziś, nie będą widoczne szybko. Doświadczenia innych krajów uczą, że tego typu procesy legislacyjne przynoszą rezultaty w horyzoncie 5, 10 i 15 lat. Efekt nie przyjdzie jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, jednakże Polska ma potencjał, a innowacje w zakresie polityk środowiskowych mogą stać się naszą specjalnością eksportową”.
Jadwiga Emilewicz Wspomniała o przygotowanym projekcie Mapy drogowej dot. przejścia Polski w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego. Aktualnie dokument jest przed przyjęciem przez Radę Ministrów, a wcielać ją będą konkretne akty prawne. "Mapa drogowa to początek drogi, ale jesteśmy gotowi podjąć to wyzwanie” – mówiła szefowa MPiT. 


Po Minister Emilewicz wystąpił Minister Środowiska Mazurek, który powiedział, że „Polska 
w pełni popiera ideę transformacji w kierunku modelu gospodarki o obiegu zamkniętym, gdzie największym wyzwaniem jest wprowadzenie trwałych zmian w przemyśle na etapie projektowania i produkcji, aby efektywniej wykorzystywać zasoby”. Szef resortu środowiska zauważył, że transformacja w kierunku zmian cyrkularnych niesie za sobą wiele wyzwań, „ale realizujemy je z pełną determinacją, dążąc do wypracowania dobrych praktyk w tym zakresie”. 

Pierwszy panel dotyczył roli przemysłu we wprowadzaniu zmian cyrkularnych. Tę część otworzył prof. Jonathan Cullen z Uniwersytetu Cambridge, który mówił o roli przemysłu 4.0 w walce zmianami klimatu i transformacji w kierunku GOZ. 

Profesor Cullen zaprezentował opracowaną przez siebie metodykę, bazującą na zbieraniu danych nt. przepływów materiałowych, na podstawie których możliwa jest identyfikacja procesów nieoptymalnych pod względem wydajności energetycznej i materiałowej. Opracowane na podstawie metodyki narzędzie wpisuje się w strategię łagodzenia zmian klimatu, ponieważ jednym z najistotniejszych rezultatów optymalizacji przepływów materiałowych w przedsiębiorstwach będzie redukcja przemysłowej emisji CO2. 

Po prezentacji metodyki odbyła się dyskusja poświęcona roli technologii przemysłu 4.0 w poprawianiu wydajności zasobowej i redukowaniu emisji gazów cieplarnianych oraz szansom i wyzwaniom związanym z wdrażaniem tych technologii. Paneliści dyskutowali o wyzwaniach stojących przed GOZ i przemysłem 4.0., a według nich to przede wszystkim konieczność "zmian systemu myślenia przedsiębiorcy", a aby do tego doprowadzić to trzeba podjąć szereg działań, pokazać jakie korzyści wiązać się będą z daną inwestycją. 

Kolejna część wydarzenia poświęcona była roli administracji rządowej w GOZ. Dyrektor Magda Gosk z Ministerstwa Środowiska opowiedziała o programie pilotażowym dotyczącym gospodarki cyrkularnej na terenach niezurbanizowanych, który wprowadzony został 
w 5 polskich gminach.

Burmistrz Wielunia (gminy biorącej udział w pilotażu) Paweł Okrasa przedstawiał rozwiązania wprowadzone w jego gminie, mówił, że nie jest możliwe wprowadzenie GOZ bez determinacji mieszkańców i zaangażowania firm.  Dodał, że przy wdrażaniu programu „każda gmina pokazała swój potencjał. (…) Wcześniej było dużo pracy nad dokumentami a teraz możemy pokazać efekty". 

W Wieluniu powstaje wiele ścieżek rowerowych, a sama gmina ma ambicje elektromobilności, budowany jest parking, który ma być pokryty fotowoltaiką, zostały postawione recyklomaty, które recyklują puszki i putelki PET. Z recyklomatami związany jest nowatorski Motywacyjny System Gospodarki Odpadami autorstwa EcoTech System. System ten polega na segregacji odpadów komunalnych "u źródła”, a jego celem jest zmiana zachowań i przyzwyczajeń mieszkańców oraz powszechna edukacja z wykorzystaniem czynników motywacyjnych dzięki gwarantowanemu systemowi wymiany śmieci na nagrody, zniżki i rabaty. Każdy może korzystać z tego rozwiązania poprzez aplikację mobilną lub kartę użytkownika z kodem kreskowym. Recyklomat identyfikuje użytkownika skanując kod kreskowy, a następnie przypisuje ECO-punkty za wyrzucone odpady opakowaniowe. Użytkownicy mogą wymieniać zebrane ECO-punkty na nagrody, zniżki i rabaty, np. na bilety do kina czy zakupy.

Paneliści mówili także o wspieraniu wdrażania GOZ za pomocą certyfikatów oraz o wiarygodnej weryfikacji oddziaływania na środowisko produktów (system ETV). Podano też przykłady innowacyjnego myślenia m.in. rozpatrywanie ścieków jako źródła cennych surowców. 


Dyrektor Gosk podsumowała: "GoZ ma już wymiar praktyczny, słyszeliśmy, jak zastosować cyrkularnośc w obiegu surowców. (…) Ważnym aspektem jest dobra praktyka w połączeniu z edukacją i promocją, a na bazie dobrych praktyk, zostaną wypracowane działania systemowe".


Na zakończenie tej części zaprezentowano program Greenevo – projekt Ministerstwa Środowiska, który ma na celu międzynarodowy transfer technologii, sprzyjających ochronie środowiska i rozwojowi gospodarczemu.
Przedstawiciel firmy Izodom mówił o budownictwoie, które bierze pod uwagę cały łańcuch życia budynku. W Firmie uwzględniana jest energochłonność, materiałochłonność, możliwości rozbiórki i ponownego wykorzystania materiałów.


Trzecia część dzisiejszego dnia poświęcona była roli NGOsów we wdrażaniu GOZ. Wszyscy paneliści podkreślali rolę współpracy i współdziałania.

Podczas dyskusji padło pytanie o to co robią NGOsy i czego oczekują od administracji, żeby ułatwić wdrażanie GOZ.


Agnieszka Sznyk, Prezes INNOWO mówiła: "nie będzie GOZ bez współpracy administracji, samorządów, naukowców, a my jako trzeci sektor musimy to wszystko spinać. Przewagą NGOSów jest to, że możemy patrzeć z innej perspektywy na to w jakim kierunku społeczeństwo i gospodarka powinna dążyć. Między innymi dla szerokiej komunikacji i promocji idei cyrkularnych tworzymy Circular Hotspot – publiczno-prywatne partnerstwo łączące różne grupy interesariuszy we wdrażaniu GOZ. Nie musimy wyważać otwartych drzwi, możemy skorzystać z doświadczeń innych krajów, bo takie inicjatywy istnieją między innymi w Holandii, Szkocji, Słowenii”.

Ewa Chodkiewicz z WWF Polska podkreślała: „my stymulujemy innowacje. Dajemy akredytację biznesom, które chcą przeprowadzać prawdziwe zmiany”. 


Joanna Wis-Bielewicz z adelphi mówiła: „staramy się identyfikować obszary o największym potencjale pod względem efektów zgodnych z koncepcją GOZ. (…) Rozmawiamy z biznesem pokazując, że GOZ im się opłaca”.


Zofia Wetmańska (WiseEuropa): "Staramy się umieścić dyskusje nt GOZ w dłuższej perspektywie czasowej, bo uważamy, że trzeba myśleć o problemie szeroko i systemowo". Dodała: "Kluczowe jest zaangażowanie trzeciego sektora, w działania administracji tak jak np. przy opracowywaniu mapy drogowej GOZ". Mówiła też o zaangażowaniu konsumentów: „Chcemy pokazać każdemu obywatelowi co warto zmienić w życiu, żeby być bardziej ekologicznym”.


Maria Andrzejewska (UNEP GRID): "Od administracji oczekujemy stabilności. NGOsy są podmiotami, które w sposób rzetelny i bezstronny chcą zabierać głos w dyskusji. Szczególnie zależy nam na wsparciu w dotarciu do małych przedsiębiorców".